Η οζώδης πολυαρτηρίτιδα (ΟΠ) είναι μια σπάνια πάθηση που προκύπτει από την αγγειίτιδα ή τη φλεγμονή των αιμοφόρων αγγείων. Παρουσιάζει ευρεία γκάμα συμπτωμάτων εξαιτίας της προσβολής πολλαπλών οργάνων διαφόρων συστημάτων. Οι περιοχές που επηρεάζονται συχνότερα από την ΟΠ περιλαμβάνουν τα νεύρα, την εντερική οδό, την καρδιά και τις αρθρώσεις. Η ΟΠ μπορεί επίσης να επηρεάσει τα αιμοφόρα αγγεία των νεφρών με αποτέλεσμα υψηλή αρτηριακή πίεση και έκπτωση της λειτουργία τους.
Τι Είναι Η Αγγειίτιδα;
Η αγγειίτιδα είναι ένας γενικός όρος που αναφέρεται σε φλεγμονή των αιμοφόρων αγγείων. Όταν φλεγμαίνει, το αιμοφόρο αγγείο το τοίχωμά του μπορεί να εξασθενίσει και να διαταθεί, οδηγώντας σε ανευρύσματα, ή να γίνει τόσο λεπτό που να σπάσει με αποτέλεσμα την αιμορραγία στον ιστό. Η αγγειίτιδα μπορεί επίσης να προκαλέσει στένωση των αιμοφόρων αγγείων σε βαθμό ακόμη και πλήρους απόφραξης, έτσι ώστε τα όργανα να καταστραφούν από την απώλεια οξυγόνου και θρεπτικών ουσιών που παρέχονται από το αίμα. Η οζώδης πολυαρτηρίτιδα (ΟΠ) επηρεάζει αποκλειστικά μεσαίου μεγέθους αιμοφόρα αγγεία.
Ποιος Επηρεάζεται Από Την ΟΠ;
Η ΟΠ μπορεί να εμφανιστεί σε άτομα όλων των ηλικιών, από παιδιά έως ηλικιωμένους και φαίνεται να επηρεάζει εξίσου τους άνδρες και τις γυναίκες.
Τι Προκαλεί Την Οζώδη Πολυαρτηρίτιδα (ΟΠ);
Η αιτία της ΟΠ είναι άγνωστη. Η ΟΠ δεν είναι μια μορφή καρκίνου, δεν είναι μεταδοτική και, συνήθως, δεν παρουσιάζει οικογενειακή κατανομή. Τα στοιχεία από ερευνητικά εργαστήρια υποστηρίζουν σθεναρά ότι το ανοσοποιητικό σύστημα παίζει κρίσιμο ρόλο στην ΟΠ, προκαλώντας φλεγμονή και βλάβη στα αιμοφόρα αγγεία και τους ιστούς. Η ΟΠ σχετίζεται ιδιαίτερα με τη μόλυνση από ηπατίτιδα Β. Από την καθιέρωση του εμβολίου για την ηπατίτιδα Β, τα ποσοστά της ΟΠ μειώθηκαν σημαντικά.
Ποια Είναι Τα Συμπτώματα Της Οζώδους Πολυαρτηρίτιδας (ΟΠ);
Επειδή ενδέχεται να εμπλέκονται πολλά διαφορετικά συστήματα οργάνων, υπάρχει μεγάλη ποικιλία συμπτωμάτων στην ΟΠ. Οι ασθενείς που έχουν ΟΠ μπορεί να αισθάνονται γενικά άρρωστοι και κουρασμένοι, να έχουν πυρετό ή να έχουν απώλεια όρεξης και βάρους. Μπορεί να έχουν συμπτώματα που σχετίζονται με την περιοχή προσβολής, όπως πόνο στους μύς και / ή στις αρθρώσεις, πληγές στο δέρμα που μπορεί να εμφανίζονται ως σκληρά ευαίσθητα οζίδια ή έλκη, κοιλιακό άλγος ή αίμα στα κόπρανα ως αποτέλεσμα προσβολής του εντερικού σωλήνα ή βραχύτητα της αναπνοής ή θωρακικό άλγος από ασθένειες που επηρεάζουν την καρδιά. Η υψηλή αρτηριακή πίεση είναι συχνή στην ΟΠ και συνήθως οφείλεται στη μειωμένη παροχή αίματος στους νεφρούς εξαιτίας της αγγειίτιδας. Η ΟΠ μπορεί να επηρεάσει τα νεύρα και να προκαλέσει ανώμαλη αισθητικότητα, μούδιασμα ή απώλεια δύναμης. Μπορεί να υπάρχει οποιοσδήποτε συνδυασμός αυτών των συμπτωμάτων.
Πώς Διαγιγνώσκεται Η Οζώδης Πολυαρτηρίτιδα (ΟΠ);
Ο γιατρός σας μπορεί να υποψιάζεται ΟΠ με βάση πληροφορίες που συλλέγει από διάφορες πηγές, όπως:
- Ιατρικό ιστορικό για να αναζητήσει την παρουσία συμπτωμάτων ΟΠ.
- Φυσική εξέταση για τον εντοπισμό πιθανόν εμπλεκόμενων οργάνων και για τον αποκλεισμό άλλων παθήσεων που μπορεί να έχουν παρόμοια εμφάνιση.
- Εξέταση αίματος και ανάλυση ούρων για αναζήτηση χαρακτηριστικών που μπορεί να υποδηλώνουν φλεγμονή ή σημεία των εμπλεκόμενων οργάνων.
- Απεικονιστικές εξετάσεις όπως ακτίνες Χ, αξονική τομογραφία (CT) ή μαγνητική τομογραφία (MR) μπορεί να δείξουν ανωμαλίες στις πληγείσες περιοχές.
Μόλις γίνει η αρχική διάγνωση για ΟΠ με βάση τις παραπάνω ενέργειες, ακολουθεί η τεκμηρίωσή της με τη διενέργεια αρτηριογραφήματος ή βιοψίας συνήθως. Η αρτηριογραφία μπορεί να δείξει ανεύρυσμα ή στένωση των αιμοφόρων αγγείων που υποδηλώνουν αγγειίτιδα. Ανάλογα με το σημείο εμπλοκής, μπορεί να πραγματοποιηθεί βιοψία μιας προσβεβλημένης περιοχής για να επιβεβαιωθεί η παρουσία αγγειίτιδας στον ιστό. Οι βιοψίες και τα αρτηριογραφήματα συνιστώνται μόνο για περιοχές οργάνων στις οποίες υπάρχουν μη φυσιολογικά ευρήματα από εξέταση, εργαστηριακές εξετάσεις ή άλλους τύπους απεικονιστικών μελετών.
Πώς Αντιμετωπίζεται Η Οζώδης Πολυαρτηρίτιδα (ΟΠ);
Τα φάρμακα που καταστέλλουν το ανοσοποιητικό σύστημα αποτελούν τα θεμέλια της θεραπείας της ΟΠ. Υπάρχει μια ποικιλία ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων που χρησιμοποιούνται στην ΟΠ, καθένα από τα οποία έχει μεμονωμένες παρενέργειες.
Τα άτομα με ΟΠ που έχουν προσβολή κρίσιμων οργανικών συστημάτων αντιμετωπίζονται γενικά με κορτικοστεροειδή, όπως πρεδνιζόνη ή πρεδνιζολόνη σε συνδυασμό με άλλο ανοσοκατασταλτικό φάρμακο, όπως η κυκλοφωσφαμίδη. Η κυκλοφωσφαμίδη χορηγείται σε υψηλές δόσεις ως θεραπεία για ορισμένους τύπους καρκίνου και ως εκ τούτου μερικές φορές αναφέρεται ως «χημειοθεραπεία». Στη θεραπεία του καρκίνου, το κυκλοφωσφαμίδιο δρα σκοτώνοντας ή επιβραδύνοντας την ανάπτυξη ταχέως πολλαπλασιασμένων καρκινικών κυττάρων. Στην αγγειίτιδα, η κυκλοφωσφαμίδη χορηγείται σε δόσεις που είναι 10 έως 100 φορές χαμηλότερες από αυτές που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία του καρκίνου. Σε αυτό το πλαίσιο, το πρωταρχικό του αποτέλεσμα είναι να επηρεάσει τη συμπεριφορά του ανοσοποιητικού συστήματος με τρόπο που οδηγεί σε ανοσοκαταστολή. Σε σπάνιες περιπτώσεις, άτομα που δεν έχουν εκδηλώσεις οι οποίες επηρεάζουν το νευρικό σύστημα, την καρδιά, τα νεφρά, τον εντερικό σωλήνα ή άλλα χαρακτηριστικά σοβαρής νόσου μπορεί να τα πάνε καλά μόνο με θεραπεία με κορτικοστεροειδή.
Όλα τα ανοσοκατασταλτικά φάρμακα μπορεί να έχουν παρενέργειες. Η παρακολούθηση των ανεπιθύμητων ενεργειών παίζει καθοριστικό ρόλο στην πρόληψη ή την ελαχιστοποίηση της εμφάνισής τους. Κάθε φάρμακο έχει ένα μοναδικό προφίλ παρενεργειών που αποτελεί τη βάση για το σχέδιο παρακολούθησης. Το γεγονός ότι κάποιος με ΟΠ μπορεί να ανέχεται αρχικά τη θεραπεία δεν εγγυάται ότι το άτομο θα έχει τον ίδιο βαθμό ανοχής με την πάροδο του χρόνου. Αυτό καθιστά απαραίτητη τη συνεχή παρακολούθηση και σε ορισμένες περιπτώσεις, η παρακολούθηση μακροπρόθεσμων επιδράσεων μπορεί να είναι σημαντική ακόμη και μετά τη διακοπή της φαρμακευτικής αγωγής.
Ο στόχος της θεραπείας είναι να εξαλειφθούν τα χαρακτηριστικά φλεγμονής που οφείλονται στην ΟΠ. Όταν επιτευχθεί αυτό αναφέρεται ως «ύφεση». Όταν είναι εμφανές ότι η ασθένεια βελτιώνεται, οι γιατροί μειώνουν αργά τη δόση των κορτικοστεροειδών και τελικά ελπίζουν να τη διακόψουν εντελώς. Όταν χρησιμοποιείται κυκλοφωσφαμίδη, συχνά χορηγείται μόνο μέχρι τον χρόνο ύφεσης (συνήθως περίπου 3-6 μήνες), μετά τον οποίο μπορεί να αλλάξει σε άλλο ανοσοκατασταλτικό παράγοντα όπως μεθοτρεξάτη ή αζαθειοπρίνη για να διατηρηθεί η ύφεση. Η διάρκεια της θεραπείας του ανοσοκατασταλτικού φαρμάκου συντήρησης μπορεί να διαφέρει μεταξύ των ατόμων. Στις περισσότερες περιπτώσεις, χορηγείται για τουλάχιστον 1 έως 2 χρόνια πριν εξεταστεί εάν θα ήταν σκόπιμο να μειωθεί αργά η δόση σε διακοπή.
Σε άτομα που έχουν αγγειίτιδα τύπου ΟΠ που σχετίζεται με ηπατίτιδα Β, τα αντιιικά φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της ηπατίτιδας αποτελούν σημαντικό μέρος της φροντίδας. Οι ανοσοκατασταλτικοί παράγοντες χορηγούνται συχνά αρχικά για τον έλεγχο της αγγειίτιδας, αλλά μπορεί να αποσυρθούν γρηγορότερα από ό,τι σε άλλες περιπτώσεις έτσι ώστε να επιτρέψουν στα αντιιικά φάρμακα μια καλύτερη ευκαιρία για τον έλεγχο της λοίμωξης.
Ποιες Είναι Οι προοπτικές Για Ασθενείς Με Οζώδη Πολυαρτηρίτιδα (ΟΠ);
Επειδή η ΟΠ είναι μια σπάνια ασθένεια, τα ακριβή στατιστικά στοιχεία για το συνολικό αποτέλεσμα είναι μόνο κατά προσέγγιση. Κατά μέσο όρο, μετά από 5 χρόνια ασθένειας, πάνω από το 80% των ανθρώπων επέζησε από τις επιπτώσεις της ΟΠ. Το πώς εξελίσσονται τα άτομα με ΟΠ σχετίζεται στενά με τη σοβαρότητα της ασθένειάς τους. Παρόλο που η ΟΠ μπορεί να είναι μια ξαφνική και σοβαρή ασθένεια, πολλά άτομα με ΟΠ τα πάνε πολύ καλά.
Η καλύτερη ευκαιρία για την ελαχιστοποίηση της βλάβης έρχεται όταν η θεραπεία έχει ξεκινήσει αμέσως και παρακολουθείται προσεκτικά από γιατρό που έχει γνώση της ΟΠ. Ακόμη και οι ασθενείς με πιο σοβαρή ΟΠ μπορούν να επιτύχουν ύφεση όταν αντιμετωπίζονται άμεσα και παρακολουθούνται στενά.
Μετά την επίτευξη ύφεσης, είναι πιθανό να επανεμφανιστεί η ΟΠ ("υποτροπή"). Οι εκτιμήσεις του ποσοστού υποτροπής για την ΟΠ ποικίλλουν ευρέως, αλλά κυμαίνονται από 10% έως 40%. Τέτοιες υποτροπές μπορεί να είναι παρόμοιες με αυτές που βίωσε το άτομο τη στιγμή της διάγνωσής τους ή μπορεί να είναι διαφορετικές. Η πιθανότητα εμφάνισης σοβαρής υποτροπής μπορεί να ελαχιστοποιηθεί με την άμεση αναφορά τυχόν νέων συμπτωμάτων σε γιατρό, τακτική παρακολούθηση από γιατρό και συνεχή παρακολούθηση με εργαστηριακές εξετάσεις. Η θεραπευτική προσέγγιση για υποτροπές είναι παρόμοια με εκείνη της νεοδιαγνωσθείσας νόσου, ενώ η ύφεση είναι πάλι δυνατή για τα περισσότερα άτομα με ΟΠ.
Ο αγγειοχειρουργός-ενδαγγειοχειρουργός Δρ. Ιωάννης Μπέλλος αναλαμβάνει με υπευθυνότητα και σεβασμό τη διάγνωση και θεραπεία κάθε αρτηριακής πάθησης ως ο πλέον ειδικός ιατρός με πολυετή εμπειρία και εξειδίκευση στη διάγνωση, την πρόληψη, τη θεραπεία και την έρευνα των αρτηριακών, φλεβικών και λεμφαγγειακών παθήσεων. Καλέστε μας και κλείστε το ραντεβού σας με το γιατρό για ένα εξατομικευμένο πλάνο θεραπείας.
