Τι είναι το φαινόμενο Raynaud;
Το φαινόμενο Raynaud (ονομάζεται επίσης νόσος Raynaud ή σύνδρομο Raynaud) είναι μια διαταραχή που επηρεάζει τα αιμοφόρα αγγεία στα δάκτυλα των χεριών και των ποδιών. Μπορούν επίσης να επηρεαστούν τα αιμοφόρα αγγεία στη μύτη, στα χείλη ή στους λοβούς του αυτιού.
Αυτή η διαταραχή χαρακτηρίζεται από επεισοδιακούς σπασμούς (αγγειοσπαστικές κρίσεις), προκαλώντας στα μικρά αιμοφόρα αγγεία των δακτύλων των χεριών και ποδιών μεγάλη σύσπαση (σφίγγουν ή κλείνουν) ως απόκριση ακραίων θερμοκρασιών, ορισμένων επαγγελματικών εκθέσεων ή συναισθηματικής φόρτισης. Με το Raynaud, το δέρμα στις πληγείσες περιοχές γίνεται λευκό ή μπλε και κρύο ή μουδιασμένο.
Το φαινόμενο Raynaud μπορεί να συμβεί από μόνο του (πρωτοπαθές φαινόμενο Raynaud), ή μπορεί να σχετίζεται με μια άλλη ιατρική κατάσταση (δευτεροπαθές φαινόμενο Raynaud).
Το πρωτοπαθές φαινόμενο Raynaud
Επίσης γνωστό ως νόσος Raynaud, το πρωτοπαθές φαινόμενο Raynaud είναι το πιο κοινό και ηπιότερο από τα δύο είδη. Ένα άτομο που έχει πρωτοπαθές Raynaud δεν έχει άλλες ασθένειες ή συναφή ιατρικά προβλήματα που μπορεί να προκαλέσει τα συμπτώματα του Raynaud. Περίπου το 75% όλων των περιπτώσεων πρωτοπαθούς φαινομένου Raynaud διαγιγνώσκεται σε γυναίκες ηλικίας 15 έως 40 ετών. Οι άνθρωποι με την πρωτοπαθή μορφή σπάνια αναπτύσσουν άλλες ασθένειες που σχετίζονται με το Raynaud, όπως ο λύκος ή το σκληρόδερμα.
Δευτεροπαθές Φαινόμενο Raynaud
Λιγότερο κοινό από την πρωτοπαθή μορφή, ωστόσο, το δευτεροπαθές φαινόμενο Raynaud είναι συχνά μια πιο σοβαρή διαταραχή. Το δευτεροπαθές Raynaud προκαλείται από μια υποκείμενη ασθένεια ή κατάσταση. Είναι ιδιαίτερα συχνή σε άτομα με παθήσεις του συνδετικού ιστού. Ορισμένες από αυτές τις παθήσεις προκαλούν πάχυνση των τοιχωμάτων των αιμοφόρων αγγείων και τα κάνουν να συστέλλονται πολύ εύκολα, μειώνοντας έτσι τη ροή του αίματος στα δάκτυλα των χεριών και των ποδιών. Το φαινόμενο Raynaud εμφανίζεται σε περίπου 85 - 95 % των ασθενών με σκληροδερμία και υπάρχει σε περίπου ένα τρίτο των ασθενών με συστηματικό ερυθηματώδη λύκο (ΣΕΛ). Το Raynaud μπορεί επίσης να εμφανιστεί σε ασθενείς που έχουν άλλα νοσήματα του συνδετικού ιστού, συμπεριλαμβανομένου του συνδρόμου Sjögren, δερματομυοσίτιδας και πολυμυοσίτιδας.
Άλλες πιθανές αιτίες του δευτεροπαθούς φαινομένου Raynaud περιλαμβάνουν:
-Τραυματικός αγγειόσπασμος από εργαλεία που δονούνται ή επαναλαμβανόμενο χτύπημα με την παλάμη του χεριού (σύνδρομο υποθέναρος-σφυριού)
-Σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα
-Αποφρακτική αρτηριακή νόσος
-Ορισμένα φάρμακα, όπως βήτα-αναστολείς, παρασκευάσματα εργοταμίνης, ορισμένα χημειοθεραπευτικά φάρμακα και εκείνα που προκαλούν αγγειοσυστολή (όπως μερικά φάρμακα που χορηγούνται χωρίς συνταγή για την ψύξη του δέρματος (π.χ σε κακώσεις των άκρων), και τα ναρκωτικά)
-Διαταραχές του θυρεοειδούς
Ποιος επηρεάζεται από το φαινόμενο Raynaud;
Αν και οι εκτιμήσεις ποικίλλουν, πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι το φαινόμενο Raynaud μπορεί να επηρεάσει το 3 - 5% του γενικού πληθυσμού στις ΗΠΑ. Οι γυναίκες έχουν περισσότερες πιθανότητες από τους άντρες να έχουν τη διαταραχή. Το φαινόμενο του Raynaud φαίνεται επίσης πιο συνηθισμένο σε ανθρώπους που ζουν σε ψυχρότερα κλίματα. Ωστόσο, τα άτομα με τη διαταραχή που ζουν σε ήπια κλίματα μπορεί να έχουν περισσότερες κρίσεις κατά τη διάρκεια ψυχρότερων καιρικών συνθηκών. Περίπου το 25% των ανθρώπων με Raynaud έχουν οικογενειακό ιστορικό της πάθησης.
Τι προκαλεί το φαινόμενο Raynaud;
Μια κρίση (εμφάνιση) του Raynaud προκαλείται συνήθως από έκθεση σε κρύο ή συναισθηματικό στρες.
Υπό κανονικές συνθήκες, όταν ένα άτομο εκτίθεται σε κρύο, η απάντηση του σώματός του είναι να επιβραδύνει την απώλεια θερμότητας. Το σώμα το κάνει αυτό συστέλλοντας τα αιμοφόρα αγγεία που ελέγχουν τη ροή του αίματος στην επιφάνεια του δέρματος για να μεταφέρουν το αίμα από τις αρτηρίες της επιφάνειας στις εν τω βάθει φλέβες του σώματος.
Για τους ανθρώπους που έχουν Raynaud, ωστόσο, αυτή η φυσιολογική αντίδραση του σώματος εντείνεται από τη συστολή των μικρών αιμοφόρων αγγείων που παρέχουν αίμα στα δάκτυλα των χεριών και των ποδιών.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτό προκαλεί υπερβολική σύσπαση ή και κολαπσάρισμα των αρτηριών των δακτύλων των χεριών και των ποδιών. Το αποτέλεσμα είναι μια πολύ μειωμένη παροχή αίματος στις πληγείσες περιοχές του σώματος, προκαλώντας αποχρωματισμό του δέρματος.
Ο Αγγειοχειρουργός είναι ο εξειδικευμένος ιατρός για να εκτιμήσει τη κυκλοφορία στα δάκτυλα των χεριών και ποδιών σας και να διακρίνει το πρωτοπαθές από το δευτεροπαθές Raynaud. Σε περίπτωση που οφείλεται σε πάθηση του συνδετικού ιστού θα σας παραπέμψει σε ρευματολόγο, γιατί η αντιμετώπιση του υποκείμενου νοσήματος βελτιώνει την ένταση και την συχνότητα του φαινομένου.
Ο αγγειοχειρουργός - ενδαγγειοχειρουργός Δρ. Ιωάννης Μπέλλος έκανε την μετεκπαίδευση αλλά και το μεταπτυχιακό του πάνω στις ενδαγγειακές τεχνικές για την αντιμετώπιση των αγγειακών παθήσεων. Αποτελεί τον κατάλληλο και υπεύθυνο γιατρό ώστε να σας συμβουλεύσει κατάλληλα για το πρόβλημά σας.